- Hetta sær positivt út fyri Føroyar. Vit kunnu vænta, at eftirlitið við føroyskum bankum verður varðveitt á høgum stigi í ríkinum. Harumfram er greitt, at uppsparingin hjá føroyingum stendur púra trygg í ríkisins innskjótaratrygd.
Hetta sigur Edmund Joensen, fólkatingsmaður fyri Sambandsflokkin, nú áðrenn danska stjórnin í komandi viku, tann 4. desember, fer á fund í Brússel at tingast um treytirnar fyri einum felags europeiskum fíggjareftirliti.
Uppsparing stendur trygg
Edmund Joensen hevur reist málið yvir fyri Helle Thorning-Schmidt, forsætisráðharra, og Anette Vilhelmsen vinnumálaráðharra.
Siktið er at vita, hvussu Føroyar og Grønland verða ávirkað, um Danmark møguliga gerst partur av ætlaða felags europeiska fíggjareftirlitinum.
Vinnumálaráðharrin greiðir í skrivligum svari til Edmund Joensen frá, at innskjótaratrygdin - sjálvt trygdarnetið undir innistandandi hjá fólki - skal ikki upp í felags europeisku skipanina.
Tað var innskjótaratrygdin, sum í 2010 bjargaði uppsparingini hjá føroyingum, tá ið Eik Banki fór av knóranum.
Eftirlitið varðveitast
Harumframt er greitt, at danska fíggjareftirlitið verður varðveitt sum stovnur, sjálvt um eitt felags fíggjareftirlit verður stovnsett. Hinvegin kunnu eftirlitsheimildir flytast einum felags eftirliti.
Bæði Búskaparmálaráðið og Vinnumálaráðið í Keypmannahavn vátta, at eftirlitið við føroyskum bankum verður varðveitt á sama høga stigi innan ríkisins karmar - hetta hóast Danmark skuldi valt at farið upp í europeisku skipanina.
- Enn eru nakrir óvissir faktorar, men gerst hetta endaliga úrslitið - og tað eru greiðar ábendingar um - so hava føroyingar orsøk til at fegnast, sigur Edmund Joensen.
Nógv er upp á spæl
Føroyar og Grønland eru fastur partur av fíggjarøkinum í ríkinum. Tí má ongin ivi vera um, at eftirlitið við føroyskum og grønlendskum bankum framhaldandi verður á hægsta stigið.
- Um okkara bankar skuldu fylgt øðrvísi ella linari eftirlitsreglum, hevði trúvirðið hjá føroyska fíggjargeiranum viknað. Tá er stórur vandi fyri, at fólk fara at taka pengar úr føroysku peningastovnunum.
- Helst hevði eisini verið dýrari hjá føroysku bankunum og hjá Landsstýrinum at lánt pengar uttanlands. Tað hevði ávirkað rentustøðið og allar húsaeigarar og vinnufyritøkur, ið hava lán í føroyskum bankum, sigur fólkatingsmaðurin.
- Spurningurin um eftirlitið við føroyskum bankum hevur eisini stóran týdning fyri búskaparliga stabilitetin í Føroyum. Tí fer Sambandsflokkurin á Christiansborg støðugt at røkja føroysku áhugamálini, sigur Edmund Joensen.
Nýggj tíðarætlan
Europanevnd Fólkatingsins hevur fund um málið í morgin, tann 30. november, og ES-ráðharraráðið hevur fund 4. desember.
Hóast ES-kommissiónin upprunaliga ætlaði at seta felags fíggjareftirlitið í verk 1. januar 2013, er líkt til, at felags eftirlitið fer til verka í 2014 í staðin.
Danska avísin Børsen skrivaði herfyri, at komandi árið skal lógargrundarlagið fáast upp á pláss.
- Tað gevur Føroyum og Grønlandi longri skoðbrá. Tað skal brúkast til at tryggja okkara rættindi væl og virðiliga, sigur fólkatingsmaður Sambandsfloksins, sum bæði í Uttanríkispolitisku Nevndini og í Europanevnd Fólkatingsins fylgir málinum væl.
Niðanfyri eru fakta, skjøl, greinar og videoklipp um evnið.
- -
FAKTA: ÆTLANIN UM FELAGS EUROPEISKT FÍGGJAREFTIRLIT
Ætlanin um eitt felags fíggjareftirlit í Europa er fjøltáttað. Niðanfyri er eitt faktayvirlit niðanfyri, ið kann skapa lesarum greidleika um málið:
- Føroyar og Grønland eru fastur partur av fíggjarsektorinum í ríkinum og harvið fevnd av danska fíggjareftirlitinum, innskjótaratrygdini o.ø. felags skipanum
- ES-kommissiónin setti í september 2012 fram uppskot um eitt felags europeiskt fíggjareftirlit
- Høvuðsendamálið er at verja skattaborgarar, teirra uppsparingar og at endurreisa trúvirðið hjá bankum í Europa
- Sambært uppskotinum hjá ES-kommissiónini skal ein nýggjur partur av Europeiska Meginbankanum (ECB) umsita felags fíggjareftirlitið
- ES-kommissiónin ætlar, at bæði evrulond og ikki-evrulond kunnu vera við í felags fíggjareftirlitinum
- Danska stjórnin hevur ikki enn tikið avgerð um luttøku í felags fíggjareftirlitinum
- Ætlanin um felags eftirlit verður í løtuni viðgjørt í Europeiska Ráðnum, har ið ES-stjórnarleiðarar hava sæti
- Danmark og Svøríki samstarva í ES um at ávirka málið
- Sum parlamentarikari hevur fólkatingsmaður Sambandsfloksins eftirlit við donsku stjórnini og fylgir málinum um fíggjareftirlitið í Uttanríkispolitisku Nevndini og Europanevndini
- Eitt felags fíggjareftirlit fevnir bert um ES-limalond, og tí í útgangsstøðinum ikki um Føroyar og Grønland
- Føroyar og Grønland samskifta á embætismannastigi við Danmark um, hvussu málið kann fara at ávirka londini bæði
- Uppskotið um felags fíggjareftirlit fevnir ikki um innskjótaratrygd, herundir uppsparingina hjá føroyingum og grønlendingum, ið sostatt stendur trygg í donsku innskjótaraskipanini
- Danska fíggjareftirlitið verður frameftir varðveitt sum stovnur, men møguleiki er fyri, at heimildir verða fluttar til ECB
- Felags fíggjareftirlitið skal fevna um allar bankar og tí ikki bert um teir størstu og mest týðandi, sonevndu "systemisku", bankarnar
- Felags fíggjareftirlitið skal m.a. virka á hesum økjum: solvens- og gjaldføriseftirlit, geva og taka bankaloyvi, rapportering og almannakunngerð
- Í ES eru tilsamans uml. 6.000 bankar
- ES-kommissiónin ætlaði at fáa felags eftirlitið at virka frá 1. januar 2013, men líkt er til, at verksetanin verður eitt ár seinni
- Grundlógin er møguliga ein forðing fyri danskari luttøku í felags fíggjareftirlitinum
- Orsakað av donsku ES-undantøkunum verður kanska neyðugt at halda fólkaatkvøðu í Danmark um luttøkuna í felags fíggjareftirlitinum
Video:
Tað snýr seg um tína uppsparing
Skjøl:
Svar nr. S 277 til Edmund Joensen
Svar nr. S 278 til Edmund Joensen
Svar nr. S 281 til Edmund Joensen
Svar nr. S 283 til Edmund Joensen
Svar nr. 27 til Edmund Joensen
Onnur tíðindaskriv:
Edmund Joensen upp í málið um eftirlitið við føroyskum bankum
Nordatlantiske banker og indskydere må sikres i tilfælde af fælles europæisk banktilsyn
Tryggja Føroyum framhaldandi sterkt fíggjareftirlit
Leinkjur:
Fíggjareftirlitið
Danska Vinnumálaráðið
Umboðsstovan hjá ES-kommissiónini í Keypmannahavn
Sambandsflokkurin á Christiansborg
Ein loysn frá Sendistovuni